İl Sağlık Müdürümüz Dr. Yasin YILMAZ, ilimizde yaz mevsiminin etkisini artırmasıyla birlikte yüksek seyreden hava sıcaklıklarında halk sağlığı açısından risk oluşturan durumlara karşı dikkatli olunması gerektiğini belirtti.
Dr. YILMAZ, sıcaklık ve nem artışına bağlı olarak vücut ısısının arttığını ve metabolizmanın bu yeni duruma uyum sağlamaya çalıştığını ifade etti. Normalde terleme ile vücut ısısı dengede tutulmaya çalışılır. Ancak aşırı sıcaklarda sadece terleyerek vücut ısısı dengede tutulamayabilir. Yaşlılar, bebekler ve kronik hastalığı olan kişilerde terleme mekanizmasıyla vücut ısısının dengede tutulması her zaman mümkün olmayabilir. Ayrıca ortamda nem oranı yüksekse, terleme yoluyla vücut ısısı yeterli düzeyde düşmeyebilir.
Şişmanlık, herhangi bir hastalığa bağlı yüksek ateş, aşırı sıvı kaybı (dehidratasyon), kalp hastalığı, ruhsal ve sinirsel hastalıklar, alkol ve uyuşturucu madde kullanımı ile tedavi amaçlı bazı ilaçların (tansiyon düşürücüler, idrar söktürücüler vb.) kullanımı da sıcak havalarda terlemeyi etkileyen diğer faktörlerdendir. Bu gibi durumlarda yükselen vücut ısısı, beyin ve diğer hayati organlarda hasara yol açabilir.
Aşırı sıcaklardan en çok etkilenen gruplar:
Yalnız yaşayan 65 yaş ve üzerindeki yaşlılar
Dört yaşından küçük çocuklar
Bakıma ihtiyacı olan bireyler
Hamileler
Açık alanda çalışanlar
Aşırı kilolu bireyler
Kronik hastalığı olanlar (şeker hastalığı, kalp-damar hastalıkları, beyin-damar hastalıkları, psikolojik hastalıklar, kronik solunum sistemi hastalıkları, karaciğer ve böbrek hastalıkları)
Sürekli ilaç kullananlar (özellikle tansiyon düşürücü, idrar söktürücü, depresyon ve uyku ilaçları)
Sokak çocukları ve evsizler
Özellikle kronik hastalığı bulunan ve yalnız yaşayan yaşlılar, en yüksek risk grubunda yer almaktadır.
Sıcaktan korunmak için yapılması gerekenler:
Günün en sıcak saatlerinde (11.00–16.00) zorunlu olmadıkça dışarı çıkılmamalıdır.
Dışarıda çalışmak zorunda olanlar, mümkün olduğunca güneş altında korunmasız kalmamalı, aşırı hareketlerden kaçınmalı ve sık sık tuz içeren sulu gıdalar almamaya dikkat etmelidir.
Dışarıda bulunulduğunda, açık renkli, hafif, bol ve sık dokunmuş kumaşlardan yapılmış giysiler tercih edilmeli; geniş kenarlı, hava delikli şapkalar ve güneş gözlüğü kullanılmalıdır.
Güneş ışınlarının dik geldiği saatlerde (11.00–16.00) denize girilmemeli ve güneşlenilmemelidir. Bu saatlerin dışında denize girmek isteyenler en az 15 koruma faktörlü güneş koruyucu krem kullanmalı, şapka ve gözlük gibi koruyucu önlemler almalı ve uzun süre kesintisiz güneşlenmemelidir.
Spor ve yoğun fiziksel aktiviteler için sabah veya akşam saatleri tercih edilmeli, her bir saatlik spor için en az 2–4 bardak sıvı alınmalıdır. Ağır fiziksel aktivitelerden kaçınılmalıdır.
Risk altındaki yetişkinler ve yaşlılar günde en az iki kez, güneş veya sıcak çarpması belirtileri açısından izlenmelidir. Bebekler ise daha sık izlenmelidir.
Bebekler, çocuklar, engelliler ve hayvanlar kesinlikle kapalı ve park edilmiş araçlarda bırakılmamalıdır. Araç içi sıcaklık, klima olsa dahi çok kısa sürede tehlikeli seviyelere çıkabilmektedir. Araç terk edilirken içeride kimsenin kalmadığından emin olunmalıdır.
Kapalı alanlar iyi havalandırılmalıdır.
Güneş gören pencereler perde veya güneşliklerle gölgelendirilmelidir.
Vücut ısısının yükselmesini önlemek için sık sık duş alınmalı; bu mümkün değilse ayaklar, eller, yüz ve ense soğuk suyla ıslatılmalı veya silinmelidir.
Beslenme ve Sıvı Alımı:
Susuzluk hissi olmasa bile her gün en az 2–2,5 litre (12–14 su bardağı) sıvı tüketilmelidir.
Kahvaltıda az yağlı peynir, zeytin ve taze sebzeler tercih edilmeli; kafein içeren içecekler yerine süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu gibi bitki çayları içilmelidir.
Yağlı yiyecekler ve kızartmalardan kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yağlar kullanılmalıdır. Kızartma ve kavurma yerine haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı yöntemler tercih edilmelidir.
Vücut direncini artırmak ve yeterli miktarda vitamin-mineral alımını sağlamak için bol sebze ve meyve tüketilmelidir.
Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybını önlemek için normalden daha fazla sıvı alınmalıdır.
Sıvı alımında su öncelikli olmalı; su dışındaki içeceklerde kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve suları tercih edilmelidir. Eğer doktor sıvı alımını kısıtladıysa veya kişi idrar söktürücü ilaç kullanıyorsa mutlaka doktora danışılmalıdır.
Mide kramplarına yol açabileceği için çok soğuk ve buzlu içeceklerden kaçınılmalıdır.
Kafein, alkol ve fazla şeker içeren içecekler vücuttan daha fazla sıvı kaybına neden olabileceğinden tüketilmemelidir.
Dışarıda ve açıkta satılan yiyecekler tüketilmemeli, çabuk bozulma riski olan besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bırakılmamalıdır. Besinlerin hazırlanması ve pişirilmesinde hijyen kurallarına dikkat edilmelidir.Dedi